Voorwoord

Inzicht = Rust

Inzicht is misschien wel het grootste goed om te hebben. Helaas ligt het niet altijd binnen handbereik, zeker niet voor moeilijke zaken zoals statistiek zoals toegepast in onderzoek en wetenschap. Vandaar mijn handleiding. Ik meen een bepaald Inzicht te hebben dat ik moet delen. In het delen kwam het Inzicht, en het Inzicht bleef maar delen. Misschien wel het belangrijkste dat ik geleerd heb is, dat als je iets (te) moeilijk vindt, je ‘gewoon’ om hulp moet vragen. En als om hulp vragen nog moeilijk is, dan heb je een lange - en vast - heel spannende weg te gaan. Nu hoef je het niet te vragen, want het ligt gewoon voor je neus.

Soms loop je tegen een probleem dat je niet zelf kan - of wil - oplossen. Sommige problemen zijn simpelweg te groot voor het nietige bestaan van een mens. Een statistiekvak kan zo’n probleem zijn. Inmiddels hebben duizenden studenten mijn statistieklessen gevolgd, in het begin vaak alleen omdat ze hun tentamen wilde halen. Maar ze kregen veel meer terug dan alleen een mooi cijfer. Het belangrijkste doel dat ik mensen wil meegeven, is Inzicht. Inzicht om zelf problemen te kunnen oplossen, dus een kritische manier van denken die je ontdoet van onnodige gedachtenkronkels (onzin) of ander onnodig emotioneel gezwam. Inzicht veroordeelt niet. Ik beoog een Inzicht dat je vooral ook bij het gewone leven helpt. Snel de essentie van een verhaal, probleemstelling of artikel doorhebben, helpt je bij het nadenken over een situatie. Statistisch Inzicht geeft je een nieuwe manier om de wereld - in en om je heen - handig te organiseren. Als je zaken georganiseerd hebt, betekent dat vaak ook dat je rust ervaart. Onrust is af en toe goed, omdat het je misschien kan aansporen om zaken te veranderen. Maar als je die zaken weer op een rijtje hebt en weer overzicht op je eigen leventje hebt, dan geniet ik vooral van de rust en vrijheid die me dat weer geeft. Zaken - in en om je heen - begrijpen, kan heel bevredigend werken.

Inzicht = aandacht

Om een dieper inzicht in een verschijnsel te krijgen, zul je echt aandacht moeten geven. Om elkaar echt te begrijpen, zul je moeten doorvragen en echt proberen te luisteren. Ook hier is die vermoeiende eigenschap nodig. ‘Read the … manual’ is mijn gedachte als mensen niet weten waar de aan- en uit knop zit van hun telefoon (bij mij staat ie nog steeds aan gelukkig). Een vrije val of zomaar ergens inspringen kan dan leuk zijn, maar het soort vallen bij tentamens - hoe leerzaam falen soms zelfs kan zijn - laat je beter achterwege. Ik heb mijn gebrabbel uit mijn lessen zo duidelijk en bondig mogelijk op schrift gezet in de hoop dat jullie er net zoveel aan hebben als dat het normaal gezien uit mijn mond komt. In mijn klassikale lessen kan ik zien wie het wel en niet snapt en met mijn aandacht daarvoor corrigeren. De handleiding ligt nu voor je neus en ik kan - helaas - dat contact niet aangaan. Mission Failed? Niet geheel, want er zijn meer soorten aandacht, en hopelijk zul je daar één of meer van terugvinden als je dit leest. Mocht je het voelen dan is het ook echt zo.

Inzicht = fun

Wat mij betreft, is het juist de oplossing die bevredigt en moeilijk-doenerij niet. Iedereen die een sudoku heeft ingevuld en kloppend heeft afgemaakt, voelt iets van blijheid of trots. Mensen geven mij weleens het excuus; ‘… lukt niet, want ik denk te moeilijk’ (alsof ze van een hogere cognitieve orde zijn en daar stiekem een beetje trots op zijn). Methodologisch redeneren bevordert het vinden van tastbare oplossingen. Aan de hand van Inzicht vind je dus sneller je oplossingen. (Overheids) instellingen hebben er nog wel eens een handje van niet eerst na te denken, neem project ‘USIS’ op Leiden UNI (onnodig gerommel met blackboard zaken). Met Inzicht hadden ze niet zulke grove fouten gemaakt en had dat natuurlijk miljoenen gescheeld. En voor werknemer en student: uren minder frustratie. Gewoon eerst even écht nadenken en niet met de natte vinger dus, een goeie start is het halve werk en het werk moet af, want ik wil vooral plezier in mijn leventje (al is mijn werk rete leuk, als ik geen puin hoef te ruimen).